Η «στάση πληρωμών και η έξοδος από το ευρώ» είναι οι σημαντικοί κρίκοι; Γραμμένο από Χριστος Καραμανος

Η «στάση πληρωμών και η έξοδος από το ευρώ» είναι οι σημαντικοί κρίκοι;

Γραμμένο από Χριστος Καραμανος

http://www.edromos.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=6982:%CE%B7-%CF%83%CF%84%CE%AC%CF%83%CE%B7-%CF%80%CE%BB%CE%B7%CF%81%CF%89%CE%BC%CF%8E%CE%BD-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%AD%CE%BE%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%BF-%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%8E-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CE%BF%CE%B9-%CF%83%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%AF-%CE%BA%CF%81%CE%AF%CE%BA%CE%BF%CE%B9&Itemid=51

Η «στάση πληρωμών και η έξοδος από το ευρώ» είναι οι σημαντικοί κρίκοι; Σκέψεις πάνω στο ομότιτλο άρθρο του σ. Χρ. Καραμάνου στο «Δρόμο» 10/12/2011

Διαβάζοντας προσεκτικά το άρθρο του σ. Χρ. Καραμάνου στο χτεσινό φύλλο του «Δρόμου», αμέσως μπήκα στον πειρασμό να ανατρέξω στο διαδίκτυο και να αναγνώσω πάλι τα υλικά της ημερίδας της πρωτοβουλίας ‘Stop euro ee’ που έγινε μόλις πριν από δυο μήνες, το Σάββατο 8/10/11 στην Πάντειο, προκειμένου να επιβεβαιώσω αν πράγματι τα όσα, από τη δια ζώσης ακρόαση της παρέμβασης του σ. Καραμάνου, είχα συγκρατήσει σωστά στη μνήμη μου ή όχι.

Στην παραπάνω παρέμβασή του ο σ. Καραμάνος, με πλήθος στοιχείων απέδειξε ότι τα όσα συντελέστηκαν στη – μετά Μάαστριχτ – 20ετία και ειδικότερα στη δεκαετία του ευρώ συνέβαλαν αποφασιστικά: α) στην εκτόξευση του εμπορικού ελλείμματος και του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών της χώρας (σαν απόλυτο μέγεθος διαμορφώθηκαν σε τετραπλάσιο ύψος από τις μεταβιβαστικές πληρωμές της Ε.Ε. προς την Ελλάδα), β) στην κατεδάφιση του παραγωγικού ιστού της χώρας (με αδιάσειστα στοιχεία για τον - μέσα σε μια 20ετία - υποδιπλασιασμό της σχέσης εξαγωγών της προς τις εισαγωγές από χώρες της Ε.Ε., αλλά και για την απώλεια τεράστιου μεριδίου της εγχώριας αγοράς από την ελληνική παραγωγή), γ) στην ενοχοποίηση του ευρώ (η ακριβής διατύπωσή του ήταν «το ευρώ βασικότατη αιτία του χρέους και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί για τη λειτουργία της ‘χρεοκρατίας’») για τη θηριώδη μεγέθυνση του ελληνικού δημόσιου - εγώ θα προσέθετα και ιδιωτικού - χρέους και δ) στον αφελληνισμό της ιδιοκτησίας του κορμού της παραγωγικής βάσης της χώρας.

Στην ίδια παρέμβασή του, ο σ. Καραμάνος, όχι λίγες φορές, αναφέρθηκε στις ιδεοληψίες της αριστεράς, που σχετίζονται τόσο με την ιδεολογία του ευρωπαϊσμού όσο και με ζητήματα της παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας, για την οποία μάλιστα έκανε και μια ιδιαίτερα αξιόλογη ανάλυση, τα κύρια σημεία της οποίας με βρίσκουν σύμφωνο και είναι εξαιρετικά επίκαιρα.

Ξεκινώντας, τότε, την ομιλία του ο σ. Καραμάνος αναφέρθηκε στον ευρωπαϊσμό και το ευρώ ως το θεμέλιο της ιδεολογικής κηδεμονίας του αστισμού στη χώρα μας. Από το σύνολο δε της παρέμβασής του προκύπτει το αβίαστο συμπέρασμα ότι το ευρώ και η πρόσδεση της εγχώριας ελίτ στο «καθεστώς» του ευρωπαϊσμού είναιτα εργαλεία της εξάρτησης, της οικονομικής καχεξίας (η εγχώρια καπιταλιστική ελίτ δεν θέλει και δεν μπορεί την παραγωγική ανασυγκρότηση και γι’ αυτό έχει επιλέξει την πολιτική των «ανοιχτών θυρών» και το ρόλο του υπεργολάβου και διαμεσολαβητή, ήταν ορισμένα από τα επιχειρήματά του) αλλά και της διαρκούς επιδείνωσης της θέσης των δυνάμεων της εργασίας. Κι όλα αυτά, τα τεκμηρίωσε ο σ. Καραμάνος παραθέτοντας πίνακες και στατιστικά στοιχεία μέχρι το 2008, που δεν περιλαμβάνουν δηλαδή την περίοδο της επιβολής του «ειδικού» νεοαποικιακού «καθεστώτος» της τελευταίας διετίας, που οι ίδιες ξένες και εγχώριες δυνάμεις οικοδομούν στη χώρα και που, κατά το σ. Χρ. Καραμάνο, αποτελεί το απόλυτο επίδικο της συγκυρίας.

Αυτά έλεγε ο σ. Χρ. Καραμάνος μόλις δυο μήνες πριν. Σήμερα όμως μας λέει ότι ο εστιασμός στο δίπολο «στάση πληρωμών-έξοδος από το ευρώ», είναι λαθεμένος, οδηγεί στον οικονομισμό, υποτιμά τον κεντρικό άξονα της ανατροπής: «ανεξαρτησία, δημοκρατία, άλλη πορεία του τόπου, κοινωνική επιβίωση, παραγωγική ανασυγκρότηση». Δεν μπορούν να αποτελέσουν τον πυρήνα για ένα στοιχειωδώς συνεκτικό σχέδιο της Αριστεράς γιατί «δεν μπορούν να υποκαταστήσουν, να υπερκεράσουν την αναγκαία πολιτική στόχευση απέναντι στο ειδικό καθεστώς», γιατί, εκτός των άλλων, «οι διάφορες δυνάμεις που το υποστηρίζουν κάθε άλλο παρά έχουν κοινή αντίληψη [...] με κριτήριο τις αντιθέσεις στη χώρα και την κατάσταση στο λαϊκό κίνημα».

Αν μη τι άλλο η σημερινή τοποθέτηση του σ. Καραμάνου, συνιστά από την πλευρά του, κατά την ταπεινή μου άποψη, οπωσδήποτε ένα βήμα πίσω, αναφορικά τουλάχιστον με τους όρους με τους οποίους σήμερα το ‘μέτωπο’ πρέπει να απαντήσει απέναντι στον πυρήνα της ιδεολογικής ηγεμονίας του αστισμού. Και ο πυρήνας αυτός, ακόμη περισσότερο τώρα, δυο μήνες μετά, διακηρυγμένος άλλωστε με απόλυτη σαφήνεια από το σύνολο των συντελεστών του θιάσου της πρόσφατης συστημικής παρθενορραφής, είναι η διάσωση της στρατηγικής επιλογής του αστισμού για πάση θυσία παραμονή στην ευρωζώνη.   

 Το απολύτως υπαρκτό δίλημμα που τίθεται εκ μέρους του μπλοκ εξουσίας «παραμονή ή όχι στην ευρωζώνη», οδήγησε εν μια νυκτί στην απόσυρση της αντιμνημονιακής ρητορίας το Σαμαρά (δεν είναι θέμα ήσσονος σημασίας, από την άποψη ότι οδηγεί στην αυτοακύρωσή του ως «εναλλακτικής πρότασης», στο πλαίσιο της αναπαραγωγής του κυρίαρχου πολιτικού συστήματος εξουσίας), δημιουργεί ισχυρές ρωγμές σε αντιμνημονιακούς σχηματισμούς (ΔΗΜΑΡ, Πράσινοι), ενώ οδηγεί αμφότερες τις εκδοχές της «επίσημης» αριστεράς σε φυγομαχία και στρεψοδικία μπροστά σε κρίσιμες-οριακές στιγμές (π.χ. όξυνση της σύγκρουσης του κινήματος των πλατειών του καλοκαιριού, δημοψήφισμα ΓΑΠ κ.ά.). Η οποία, για να αποφύγει όντως τη σαφή τοποθέτηση απέναντι στο υπαρκτό ερώτημα, το βαφτίζει βολικά ψευδοδίλημμα. Κι έτσι, όχι μόνο συνεχίζεται η ιδεολογική κηδεμονία του αστισμού αλλά και κερδίζεται χρόνος και περιθώρια ελιγμών, μέσω της παραλυτικής ψυχολογίας που επιφέρει σε μεγάλο τμήμα του λαού το δίλημμα, μη υπάρχουσας μάλιστα απάντησης που να εκφέρεται από ισχυρά έστω τμήματα της αριστεράς.

Το «γερμανικό» ευρωπαϊκό σχέδιο – πρόκειται βασικά για ένα πολιτικό συμβιβασμό με πιο έντονη τη γερμανική σφραγίδα – δεν είναι στην ουσία τίποτε άλλο από το μόνο υπαρκτό συνεκτικό πολιτικό σχέδιο, που είναι – ως εκδοχή της αναγκαίας διαδικασίας βαθέματος της πολιτικής ενοποίησης – ταυτόχρονα και το μόνο συμβατό με τη γενετική δομή του υβριδικού νομίσματος του ευρώ και την αρχιτεκτονική της ευρωπαϊκής οικονομικής ενοποίησης.  Κι αν μέχρι τώρα η εξάρτηση-αποικιοποίηση της χώρας έχει βαθύνει τόσο με την οικοδόμηση αυτού του «ειδικού καθεστώτος», είναι ηλίου φαεινότερο σε ποιον καιάδα οδηγούμαστε με τη ροπή που παίρνουν τα πράγματα στις ευρωπαϊκές εξελίξεις.

Μπορεί λοιπόν να υπάρχει απάντηση του λαού πάνω στο θέμα της ανεξαρτησίας χωρίς να σπάσει ο βασικός κρίκος της αλυσίδας της εξάρτησης, που είναι πρώτα και κύρια η πρόσδεση της χώρας στο ευρώ και στο βαμπίρ της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης; Μπορεί να ξηλωθεί το ειδικό καθεστώς αν δεν απαντήσεις στο ερώτημα: πού θα βρει η χώρα τους πόρους για να επιβιώσει (γιατί η χώρα έχει λεηλατηθεί άγρια) – πολύ περισσότερο για να διασώσει οποιαδήποτε έστω και αυριανή δυνατότητα αρχικά ανάσχεσης της ύφεσης και ύστερα επίτευξης της αναγκαίας αρχικής συσσώρευσης ώστε να ξεκινήσει η παραγωγική ανασυγκρότηση; Κι αυτό είναι απλά οικονομισμός; Ή μήπως η ανάκτηση των βασικών εργαλείων άσκησης οικονομικής πολιτικής είναι απαραίτητος όρος για την εθνική ανεξαρτησία και το ξήλωμα των μηχανισμών υποτέλειας;

Κάποιοι, εντός της αριστεράς, απαντούν σ’ αυτά με τη διαχειριστική λογική «των συνολικών ευρωπαϊκών ρυθμίσεων του χρέους, μέσα από αλλαγή (μια άλλη εκδοχή της ‘δευτέρας παρουσίας’ του ΚΚΕ) των ευρωπαϊκών συσχετισμών», με εναλλακτικές προτάσεις στη λογική πάντα των μεταβιβαστικών πληρωμών (ευρωομόλογα, διευθετήσεις στο ρόλο της ΕΚΤ, έκδοση χρήματος κ.λ.π.). Προτάσεις που εν τέλει κατατείνουν όχι στην άρνηση της υποτέλειας αλλά στη χαλάρωση των όρων της. Και αν δεν κάνω λάθος, σ. Καραμάνο, αυτοί «εξακολουθούν να πολιτεύονται σαν να βρίσκονται στο Βέλγιο ή το Λουξεμβούργο» (Ρ. Ρινάλντι – ‘Δρόμος’  3/12/11) ή δεν έχουν βάλει καμία κόκκινη γραμμή ανάμεσα στο πόσο είναι αριστερά και πόσο ευρωπαϊκή (Χ. Κατσούλας στην πρόσφατη εκδήλωση της Iskra στο Γκάζι).

Υ.Γ. 1: Ποτέ και πουθενά η στάση πληρωμών δεν ήταν επιτυχής χωρίς ταυτόχρονη ανάκτηση εργαλείων οικονομικής πολιτικής (Ελλάδα 1932, με στάση πληρωμών και απεμπλοκή από το «χρυσό κανόνα», Αργεντινή 2003 με κατάργηση της πρόσδεσης στην ισοτιμία δολλαρίου-πέσος κ.λ.π.).

Υ.Γ. 2: Για ένα πράγμα που έχεις δίκιο, με βεβαιότητα, είναι η αναφορά σου σ’ αυτούς που «ενώ αναγγέλλουν ως κεντρικό πολιτικό κόμβο την έξοδο από το ευρώ, την ίδια στιγμή συνεχίζουν να εκπροσωπούνται κεντρικά πολιτικά από μια ευρωπαϊστική αντίληψη». Όχι βέβαια για την ορθότητα της θέσης τους, αλλά για την αυτοακύρωση της εκφοράς της λόγω τη σχιζοειδούς πολιτικής τους στάσης.

Συντροφικά, Βαγγέλης Αντωνίου 11/12/2011.

    

χρ καραμανος <leonkar@otenet.gr> wrote: 

Κατά αρχήν ευχαριστώ για την κριτική. Χρειαζόμαστε καλόπιστη, συντροφική
κριτική. Ευχαριστώ για το χρόνο που αφιερώθηκε για επιβεβαίωση διαφόρων
τοποθετήσεων που έχουν γίνει στο παρελθόν. Να πω ορισμένες σκέψεις, γιατί
καλύτερα η συζήτηση να γίνει το Σαββατοκύριακο. Και παρεμπιπτόντως να πω ότι
το άρθρο αυτό συνδέεται στενά με τη διαδικασία του ΜΑΑ και δεν θα μπορούσε
να περιμένει, όπως έγραψε ένας σ. στη λίστα.

Δεν υπάρχει κατά τη γνώμη μου καμμία αντίφαση μεταξύ παλιότερων τοποθετήσεων
και της τωρινής. Το συγκεκριμένο βήμα που γίνεται με την τωρινή τοποθέτηση,
είναι αυτό που αφορά το ζήτημα «ζύμωση -δράση». Θεωρώ εξαιρετικά σημαντικό
το ζήτημα αυτό για τη δουλειά της Αριστεράς. Το λάθος που γίνεται εκτεταμένα
στην Αριστερά είναι το μπέρδεμα των ζητημάτων ζύμωσης με αυτά που πρέπει να

αποτελούν την κεντρική στόχευση σε κάθε φάση. Το λάθος είναι τεράστιο -και

για τις δυνάμεις της συστημικής Αριστεράς μάλλον σκόπιμο. Πχ το ΚΚΕ θέτει σα
ζήτημα άμεσης στόχευσης τη λαϊκή εξουσία, το σοσιαλισμό -παρεμπιπτόντως μέσα
από τις εκλογές. Έτσι αρνείται το Μέτωπο με δυνάμεις που δεν έχουν
συγκεκριμένα τη δική του αντίληψη για όλη την πορεία μέχρι τουλάχιστον τις
πρώτες φάσεις του σοσιαλισμού. Το τι σε κάθε φάση βάζουμε σα ζήτημα άμεσης
στόχευσης και δράσης για το λαϊκό κίνημα είναι ζήτημα που πρέπει με σοβαρό
τρόπο να εξετάζεται κάθε φορά. Μάλιστα δεν αρκεί το τι βάζει ο αντίπαλος σαν
κεντρική αιχμή. Η Αριστερά οφείλει να εντοπίζει τον αδύναμο κρίκο του
αντίπαλου, όχι μόνο τα ισχυρά του όπλα. Λογικά, η κεντρική στόχευση πρέπει
να αφορά τους αδύναμους κρίκους του αντιπάλου, η ζύμωση τα ισχυρά του όπλα,
για του ροκανίσουμε την ισχύ.

Στη τοποθέτηση που υπάρχει στον προχθεσινό Δρόμο ξεκαθαρίζεται ότι το ζήτημα
της στάσης πληρωμών μπορεί άμεσα να γίνει παλλαϊκό αίτημα, πρέπει να
αποτελεί ζήτημα κεντρικής στόχευσης και άμεσης δράσης, ενώ το ζήτημα της
αποχώρησης από το ευρώ και της αποδέσμευσης από την ΕΕ (για την περίπτωση
της Ελλάδας νομίζω ότι αυτά είναι «πολύ κοντά» από άποψη ουσίας) είναι

κυρίως ζήτημα ζύμωσης. Το πρώτο κεντρικό ζήτημα που θέτει το άρθρο-όπως

γράφεται: 
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι για το παλλαϊκό Μέτωπο, στις τωρινές συνθήκες, το
μεν ζήτημα της στάσης πληρωμών αποτελεί βασική κατεύθυνση, η δε έξοδος από
την ευρωζώνη δεν αποτελεί απόλυτη προϋπόθεση.

Εδώ είναι το ζήτημα. Αν υπάρχει διαφωνία σε αυτό, αν αυτή είναι η άποψη του
σ. Αντωνίου, αν δηλαδή πούμε ότι η έξοδος από την Ευρωζώνη είναι απόλυτη
προϋπόθεση για τη διαμόρφωση ενός Παλλαϊκού Μετώπου, προσοχή, στις τωρινές
συνθήκες, τότε εντάξει, να το συζητήσουμε. Αν όμως δεν υπάρχει διαφωνία σε
αυτό, τότε, νομίζω, ότι μάλλον δεν έχει βασιμότητα η κριτική που γίνεται στο
άρθρο.

Λέει ο σ. Αντωνίου, μα ή στάση πληρωμών δεν έχει σαν άμεση συνέπεια την
έξοδο από το ευρώ; Ενδεχομένως, είναι η απάντηση. Γιατί ενδεχομένως; Γιατί
πολύ απλά, μπορεί να έχει διωχθεί η Ελλάδα από την ευρωζώνη από τους ίδιους.
Μην υποτιμούμε ο ζήτημα αυτό. Δεν είναι καθόλου απίθανο. Γεννά μια σειρά
ζητήματα, που θέλουν τοποθέτηση. Πχ όλοι λένε ότι κάτι τέτοιο, η έξοδος από
την ευρωζώνη με πρωτοβουλία των ιμπεριαλιστών θα είναι καταστροφικό. Το είπε
η Παπαρήγα, το λέει ο Τσίπρας, το υπονοεί και το δικό μας κείμενο, του ΜΑΑ,
δίνοντας όμως ένα διαφορετικό τόνο. Είναι όντως έτσι; 
Παρακάτω. Χρειάζεται προσοχή: το ότι ένα ζήτημα έχει σαν συνέπεια κάτι άλλο,
αυτό δεν σημαίνει ότι από την άποψη της μαζικής δουλειάς έχουν την ίδια
σημασία, ότι πρέπει να γίνεται ίδια χρήση. Γιατί στο τέλος -τέλος, ας πούμε
λαϊκή εξουσία και σοσιαλισμός. Όμως δεν είναι αυτή η σωστή μέθοδος. Και το
ξέρουμε από την ίδια την εμπειρία μας. Για παράδειγμα, όταν λέμε
εθνικοποιήσεις, όταν λέμε αύξηση των δημόσιων δαπανών για Υγεία, Παιδεία κλπ
αυτό δεν σημαίνει έξοδο από το ευρώ; Μόνο η στάση πληρωμών σημαίνει έξοδο
από το ευρώ; Δηλαδή θα μας αφήσουν να κάνουμε «εθνικοποιήσεις των
στρατηγικών τομέων της οικονομίας» -πράγμα που δεν ξέρω αν ποτέ σταμάτησε η
Αριστερά να το λέει, ο ΣΥΡΙΖΑ πάντως το έθετε από το ιδρυτικό κείμενο του
2007- και ο Μπαρόζο, η Μέρκελ και ο Τρισέ θα αδιαφορούν. Ενώ αν πούμε στάση
πληρωμών θα ξεσηκωθούν. Ε, δεν είναι έτσι. 
Το συμπέρασμα είναι ότι για την απλή λογική, ας αφήσουμε την Αριστερά, ας
πάρουμε την ίδια την απλή λογική και την καθημερινή πρακτική, ας σκεφθούμε
πως μεγαλώνουμε ένα παιδί: το τι λες και το σε τι καλείς έναν άνθρωπο,
εξαρτάται από το επίπεδο της συνείδησης που έχει ο άνθρωπος αυτός και από το
σχέδιο που έχεις για την ωρίμανση της συνείδησης αυτής. Φυσικά αυτή η
διαδικασία έχει αντιφάσεις. Και αυτό ισχύει και για όλους, ισχύει πρώτ' απ'
όλα για τους πιο συνειδητοποιημένους. Παράδειγμα. Αυτό που για εμάς έγινε
θέση -πχ η στάση πληρωμών δεν ήταν θέση του ΜΑΑ στην 1η Πανελλαδική
Συνάντηση, παρότι ήταν θέση διαφόρων δυνάμεων μέσα στο ΜΑΑ, ενώ ακόμη δεν
είναι καν θέση η μη αναγνώριση του χρέους, λέμε έλεγχο του χρέους- αυτό
λοιπόν που για εμάς γίνεται θέση σε μια πορεία, ας μην επιμένουμε να γίνει
θέση του λαού, με μιας επειδή εμείς το θέλουμε. Θέλει δουλειά, όπως κι εμείς
θέλαμε δουλειά, θέλει δουλειά σοβαρή, που μπορεί να κρατήσει χρονικά,
ανάλογα με τις γενικότερες εξελίξεις, μικρό ή σχετικά μεγαλύτερο, πάντως
κάποιο διάστημα. Εδώ η αναγκαιότητα της ζύμωσης. Και φυσικά ζύμωση δεν
σημαίνει ότι δεν θέτουμε δημόσια το ζήτημα. Κάθε άλλο μάλιστα.

Το δεύτερο κεντρικό ζήτημα που θέτει το άρθρο, είναι μια άποψη για τους
κεντρικούς στόχους και κεντρικό πολιτικό χαρακτήρα της Ανατροπής. Γράφεται:

Ανάγοντας το σύνθημα «στάση πληρωμών -έξοδος από το ευρώ» σαν κύριο
περιεχόμενο της Ανατροπής .χάνεται η κεντρική πολιτική στόχευση, προβάλλεται
ένας επιμέρους στόχος σαν κεντρικός και αποκόπτεται από την πολιτική
προϋπόθεση της Ανατροπής. Γίνεται έτσι το λάθος του οικονομισμού. Υποτιμάται
η ανατρεπτική και επαναστατική διάσταση, που έχει σήμερα η διεκδίκηση της
Ανεξαρτησίας και της πραγματικής Δημοκρατίας. 
Σήμερα στην Ελλάδα μπορεί να σχηματιστεί μια ευρύτατη συμμαχία, με πυρήνα το
σύγχρονο και διευρυνόμενο προλεταριάτο του χεριού και του μυαλού και με
ισχυρή ενότητα με τα υπό συμπίεση και προλεταριοποίηση μικροαστικά στρώματα.
Μια ευρύτατη συμμαχία, χωρίς αστικές προσμείξεις, σε ολοκληρωτική ρήξη με το
κυρίαρχο μπλοκ εξουσίας, που να θέσει πρώτα και κύρια τα ζητήματα της
Ανεξαρτησίας, της πραγματικής Δημοκρατίας, της άλλης πορείας του τόπου και
της κοινωνικής επιβίωσης μέσα από την απαλλαγή από τη θηλειά του χρέους και
από όλο το αντιδραστικό, αντιλαϊκό και αντεργατικό πλαίσιο.

Το ζήτημα που τίθεται εδώ, και το οποίο υποτιμιέται στην κριτική που κάνει ο
σ. Αντωνίου, είναι ότι οι στόχοι της Ανεξαρτησίας και της πραγματικής
Δημοκρατίας, δεν είναι στόχοι δεύτερης σημασίας, που μάλιστα μπορούν να
επιτευχθούν μέσα από κοινοβουλευτικές διαδικασίες. Αρκετοί, σχεδόν όλοι όσοι
υποστηρίζουν το σύνθημα «στάση πληρωμών -έξοδος από το ευρώ», έχουν αυτήν
την άποψη. Άλλοι από προσανατολισμό στον κοινοβουλευτισμό, άλλοι γιατί
θεωρούν τα ζητήματα αυτά ψιλο-ρεφορμιστικά. Απέναντι σε αυτές τις δύο
αντίθετες μεταξύ τους τοποθετήσεις, που όμως συγκλίνουν στην υποτίμηση των
κατευθύνσεων της Ανεξαρτησίας και της πραγματικής Δημοκρατίας και
αναγορεύουν σε κεντρικά ζήτημα το σύνθημα«στάση πληρωμών -έξοδος από το
ευρώ», εμείς τι λέμε: Ανατροπή της χούντας και της «νέας κατοχής» και όλων
των μηχανισμών τους, Ανεξαρτησία, κλπ και επίσης λέμε ότι αυτό θα έρθει μόνο
μέσα από ένα παλλαϊκό ξεσηκωμό. Αυτό είναι ο κεντρικός πολιτικός κόμβος.
Γράφουμε: είναι μάλλον αυταπάτη ότι αν ρίξουμε ένα σύνθημα, όπως το «στάση
πληρωμών -έξοδος από το ευρώ», ξεμπερδεύουμε και βάζουμε το νερό στ' αυλάκι.
Ο κεντρικός πολιτικός κόμβος δεν είναι αυτός σήμερα, αλλά η οργάνωση του
λαού και παραπέρα η οργάνωση του λαϊκού ξεσηκωμού. 
Είμαι βέβαιος ότι δεν είχε κανένα πρόβλημα ο σ. Αντωνίου αν στην παραπάνω
φράση δίπλα στην Ανεξαρτησία και τη Δημοκρατία και την απαλλαγή από τη
θηλεία του χρέους, έμπαινε συγκεκριμένα το ζήτημα της εξόδου από την ΕΕ και
το ευρώ. Συνειδητά δεν μπήκε και θα ήταν λάθος να έμπαινε. Μιλάμε για τους
κεντρικούς στόχους του λαϊκού κινήματος σήμερα, για ένα μεγάλο κίνημα
Ανατροπής που είναι αναγκαίο αλλά και εφικτό. Για να σπρώξουμε τα πράγματα
προς τα εκεί χρειάζεται να διαπιστώσουμε ότι, σήμερα, ο λαός συνειδητοποιεί
ότι η χώρα είναι υπό κατοχή, ανοιχτά του λένε ότι πρέπει να δεχτεί τον
περιορισμό της εθνικής κυριαρχίας. Ξεσηκώνεται ο λαός απέναντι σε αυτό το
ζήτημα, το είδαμε στις 28 Οκτώβρη. Ο λαός ξέρει ότι στη χώρα έχει επιβληθεί
χούντα, το φωνάζει στις πλατείες. Ο λαός αντιστέκεται στα χαράτσια,

καταλαβαίνει ότι ξεζουμίζεται για να πληρωθούν οι τοκογλύφοι. Δυστυχώς -και

είναι ευθύνη της Αριστεράς αυτό-, ο λαός έχει ακόμη ερωτηματικά, φόβο, για
την έξοδο από την ΕΕ. Όμως για να σπρώξουμε τα πράγματα προς τον παλλαϊκό
ξεσηκωμό, σήμερα, άμεσα και πρακτικά, δεν πρέπει να περιμένουμε να
ξεκαθαρίσει και αυτό το ζήτημα και μετά να πούμε ορμάμε. Είναι λάθος. Λέμε
λοιπόν: ξεσηκωμός, προμετωπίδα το Ανεξαρτησία, πραγματική Δημοκρατία, άλλη
πορεία του τόπου και κοινωνική επιβίωση μέσα από την απαλλαγή από τη θηλειά
του χρέους και από όλο το αντιδραστικό, αντιλαϊκό και αντεργατικό πλαίσιο.
Αυτό είναι εφικτό, σήμερα, μπορεί και πρέπει να πάρει πολύ μαζική διάσταση.
Και σε αυτό ολιγωρεί η Αριστερά. Και παράλληλα ζύμωση γύρω από τα ζητήματα
της ΕΕ, μόνον έτσι μπορεί να γίνει ώστε σε μια πορεία τα ζητήματα ζύμωσης να
συμβάλλουν κι αυτά σε μια διαδικασία ανατροπής συσχετισμών, να μετατραπούν
σε επόμενη φάση σε ζητήματα μαζικής λαϊκής δράσης -το γράφουμε κι αυτό στο
άρθρο. 
Να το πω λίγο πιο «χοντρά», παρότι δεν γράφτηκε στο άρθρο. Δεν είναι μόνο
οικονομισμός ο εστιασμός στο δίπολο «στάση πληρωμών -έξοδος από το ευρώ».
Είναι υποτίμηση της άμεσης ανάγκης και της εφικτότητας του παλλαϊκού
ξεσηκωμού. Να που η κριτική που μας έγινε, βοηθά να πούμε κάτι παραπάνω. Δεν
αρέσει σε μια ορισμένη ψυχολογία, ένας λαϊκός ξεσηκωμός που να λέει «όχι
στην νέα κατοχή», να έχει την αίσθηση, έστω θολή προς το παρόν, ότι τούτος ο
τόπος μπορεί να πάει αλλιώς. Δεν έχει αυτή η ψυχολογία συναίσθηση, ότι μέσα
από τον ξεσηκωμό θα ξεκαθαρίσουν τα περισσότερα ζητήματα που είναι σήμερα
θολά -και δεν είναι μόνο το ευρώ, κεντρικότερο πχ είναι το ζήτημα του «νέου
δημόσιου». Δεν χρεώνω στο σ. Αντωνίου αυτήν την ψυχολογία, του χρεώνω όμως,
με συντροφική διάθεση, ότι δεν διαπιστώνει ότι  υπάρχει δυστυχώς αυτή η
ψυχολογία και ότι είναι βασικό εμπόδιο. 
Μια ακόμη απάντηση -διευκρίνιση. Γράφει ο σ. Αντωνίου. Μπορεί λοιπόν να
υπάρχει απάντηση του λαού πάνω στο θέμα της ανεξαρτησίας χωρίς να σπάσει ο
βασικός κρίκος της αλυσίδας της εξάρτησης, που είναι πρώτα και κύρια η
πρόσδεση της χώρας στο ευρώ και στο βαμπίρ της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης;

Αφού πω ότι είναι πολύ γόνιμος αυτός ο προβληματισμός να διευκρινίσω το
εξής. Ουσιαστική πολιτική και οικονομική, δηλαδή εθνική, Ανεξαρτησία χωρίς
έξοδο από την ΕΕ δεν μπορεί να υπάρξει. Αυτό είναι σαφές για την αντίληψη
που υποστηρίζω. Ρήξεις στην κατεύθυνση της Ανεξαρτησίας, πριν την
ολοκληρωτική κατάκτηση της, πριν το ολοκληρωτικό ξήλωμα του ιμπεριαλισμού
στη χώρα, τέτοιες ρήξεις μπορεί να υπάρξουν. Η ακύρωση των Μνημονίων είναι
μια τέτοια σοβαρή ρήξη, που χρειάζεται τεράστιο αγώνα και παλλαϊκό ξεσηκωμό
για να κερδηθεί, για να «πέσει» το Μνημόνιο και το ειδικό καθεστώς της
Τρόικα, για να ανατραπεί η χούντα και οι βασικοί μηχανισμοί της (πχ ιδιωτικά
κανάλια και τράπεζες). Και προφανώς ένα μεγάλο λαϊκό κίνημα, που θα το
πετύχει αυτό σε πρώτη φάση, δεν θα σταματήσει σε αυτόν τον, σε κάθε
περίπτωση, κεντρικό πολιτικό στόχο. Έχοντας αποκτήσει μεγάλη δύναμη και
μεγάλη αυτοπεποίθηση (αυτό ονομάζουμε ανατροπή συσχετισμών), έχοντας γίνει
παράληλλα η δουλειά υποδομής και ζύμωσης μέσα στο λαό από την Αριστερά, θα
μπορεί να προχωρήσει μια διαδικασία με πιο βαθειές ρήξεις και
μετασχηματισμούς.

Ακόμη, να πω ότι για λόγους χώρου στο άρθρο δεν υπήρξε αναφορά στα ζητήματα
της εδαφικής ακεραιότητας και κυριαρχίας, που άμεσα σχετίζονται και με την
ΕΕ -βλ πχ την παράλειψη Καστελλόριζου από το χάρτη. Τα ζητήματα αυτά είναι
κρισιμότατα και αυτό δεν έχει εντοπιστεί από την Αριστερά. Πρέπει να
θεωρούμε σίγουρο ότι αν στην Ελλάδα προχωρήσουν τα πράγματα προς τον
ξεσηκωμό, η απάντηση των δυνάμεων του ιμπεριαλισμού δεν θα έχει να κάνει
μόνο με το δίλημμα «μέσα ή έξω από το ευρώ» αλλά μάλλον με το φυτίλιασμα
αντιπαραθέσεων με τις γειτονικές χώρες. Υπάρχουν τόσα ανοιχτά ζητήματα. Έτσι
έχει δράσει ο ιμπεριαλισμός παντού. Θα είναι εξαίρεση η Ελλάδα; Με μια
κατάσταση στην Αριστερά που ένα μεγάλο τμήμα της ταυτίζει τον εθνικισμό με
τον πατριωτισμό, κάνει αυτό το τραγικό λάθος, θέλει πολύ μυαλό για να
σκεφθεί κανείς σε ποια δεινή θέση θα βρεθεί το λαϊκό κίνημα; Και το ζήτημα
είναι πόσο μας βοηθά ο εστιασμός στο δίπολο «στάση πληρωμών -έξοδος από το
ευρώ» σαν βασικού εργαλείου για το άνοιγμα μιας σοσιαλιστικής προοπτικής,
όπως λέει ο αγαπητός σ. Π. Λαφαζάνης, όταν σε ένα πιθανό ενδεχόμενο
ανοίγματος εθνικών ζητημάτων, οι υποστηρίζοντες το σύνθημα έχουν εντελώς
αντίθετες αντιλήψεις και επιπλέον αρκούνται στο να μην τις συζητούν και να
τις κρύβουν κάτω από το χαλί. Άλλο ένα πεδίο που χρειάζεται επειγόντως
σοβαρή δουλειά υποδομής.

Τέλος, αναγνωρίζω ότι υπάρχει μια εύλογη ένταση, κατά την γνώμη μου
παρανόηση, που όμως στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι κάπως άδικη. Ο κάθε
άνθρωπος της Αριστεράς, ακούγοντας το παραπάνω, περί ζύμωσης και δράσης, και
έχοντας την εμπειρία των συστημικών καμωμάτων της Αριστεράς, εύλογα όπως
προείπα, πονηρεύεται. Λέει: αυτοί θέλουν να το στρίψουν, γι' αυτό το
υποβαθμίζουν. Είναι κάτι που από συγκεκριμένους χώρους είναι μόνιμη μέθοδος.
Δεν ισχύει όμως αυτό για τη συγκεκριμένη άποψη και για το χώρο από τον οποίο
προέρχεται η άποψη αυτή. Κι αυτό αποδεικνύεται από την πράξη, ανεξάρτητα από
τις προθέσεις και τις δηλώσεις. Γιατί; Γιατί όταν λέμε «δουλειά ζύμωσης»,
την κάνουμε κιόλας. Δεν το αφήνουμε στην άκρη το ζήτημα, δεν το
ξεφορωνόμαστε, όπως είναι η συνήθης πρακτική. Και φαίνεται αυτή η δουλειά.
Όχι μόνο από τις παρεμβάσεις που αναφέρει ο σ. Αντωνίου -που δεν είναι και
λίγες- αλλά κυρίως, α) από τη συστηματική αρθρογραφία του «Δρόμου», σε κάθε
φύλλο, πχ με εξαιρετικά άρθρα του Γιάννη Κιμπουρόπουλου, καθώς επίσης β) από
μια δουλειά τεκμηρίωσης που κάνουμε, από την οποία βγαίνουν σημαντικά
επιχειρήματα -πχ αποδείξαμε ότι η ροή των πόρων δεν είναι από την ΕΕ προς
την Ελλάδα αλλά το αντίστροφο, πράγμα στο οποίο όλη η Αριστερά αποδέχεται
όλη την αστική προπαγάνδα- καθώς επίσης γ) από ένα προπαγανδιστικό υλικό που
συχνά κυκλοφορεί (αφίσσες κλπ), καθώς επίσης δ) από σειρά από δημόσιες
παρεμβάσεις. Λίγο προσοχή: από ελάχιστες δυνάμεις, που έχουν πολλά άλλα
καθήκοντα, βγήκε και βγαίνει αυτή η δουλειά. Συνεπώς όταν λέμε ζύμωση, το
εννοούμε, το κάνουμε, το προωθούμε με τις περισσότερες δυνάμεις που μπορούμε
να διαθέσουμε. Και προσπαθούμε, παράλληλα, να κινηθούμε με όσο γίνεται
πλατύτερο τρόπο μαζί με άλλες δυνάμεις. Είναι λοιπόν, γι' αυτό το λόγο,
κάπως άδικη κατά τη γνώμη μου η κριτική. Αν ήταν τα πράγματα, όπως τα λέει ο
σ. Αντωνίου, τότε η κωλοτούμπα που θα είχαμε κάνει θα ήταν πολύ μεγάλη αλλά
δεν έχουμε ποτέ κάνει τέτοιες κωλοτούμπες, ποτέ, πάρα πολλά χρόνια τώρα. Και
αντέξαμε σε πολύ πιο δύσκολες συνθήκες να κάνουμε μια δουλειά, με διακριτά
και ποιοτικά χαρακτηριστικά, θέτοντας με σύγχρονο τρόπο τα ζητήματα του
ιμπεριαλισμού, της χρεομηχανής και της ΕΕ. Έ, δεν θα το κλωτσούσαμε αυτό
σήμερα.

Όπως είναι τελείως λαθεμένο, να νομίζεις ότι η δουλειά είναι να πεις ένα
σύνθημα και τελείωσες. Χωρίς να το στηρίξεις με επιχειρήματα κοντινά στη
συνείδηση του λαού. Αυτό το λάθος κάνει κατ' εξοχήν η εξωκοινοβουλευτική
Αριστερά. Αν θέλετε, αυτό το λάθος κάνουμε κι εμείς, όταν πχ λέμε
εθνικοποιήσεις και δεν λέμε πως είναι δυνατόν να υπάρξει ένα σύγχρονο,
αποτελεσματικό και κοινωνικά ελεγχόμενο «νέο δημόσιο». Κανέναν δεν πείθουμε
παρά τους πεισμένους και δυστυχώς έχουμε φθάσει στο σημείο να είμαστε
ευχαριστημένοι που το λέμε, να τσακωνόμαστε αν θα γίνει με αποζημίωση ή
χωρίς -αγνοώντας με ανετιά ότι τα λεφτά για την εθνικοποίηση των τραπεζών
έχουν ήδη πληρωθεί- και να θεωρούμε καθυστερημένο έναν άνθρωπο του λαού που,
μετά όση προπαγάνδα έχει φάει, ότι ρε παιδί μου το δημόσιο είναι πρόβλημα,
δεν λειτουργεί, και δυστυχώς αυτό το λέει πάρα πολύς κόσμος. Ενώ μπορούμε να
πούμε και να βάλουμε μέσα στο λαό εξαιρετικές ιδέες, που συνδέονται τις
αξίες της Αριστεράς με τα νέα δεδομένα του 21ου αιώνα και της τωρινής
ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων -άλλο ζήτημα που η Αριστερά έχει εντελώς
«ξεχασμένο». Με αυτήν την αφασία, πρέπει να ξεκόψουμε. 
Και πάλι ευχαριστώ για την κριτική το σ. Αντωνίου

Συντροφικά

χκ

ΑΠΟ ΒΑΓΓΕΛΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
ΣΥΝΤΡΟΦΕ ΧΡΗΣΤΟ. Η ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΠΡΕΠΕΙ Ν’ ΑΝΟΙΞΕΙ ΚΑΙ ΘΕΩΡΩ ΟΤΙ ΤΑ ΟΣΑ ΓΡΑΦΕΙΣ ΣΥΜΒΑΛΛΟΥΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ. ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΕΝΣΤΑΣΗ. ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΠΑΙΝΕΙ Ο ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ ΣΕ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩ. Η ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΟΦΕΙΛΕΙ (ΑΥΤΗ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ) ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΓΝΩΜΗ ΑΝΤΙΘΕΤΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΥΠΟΛΟΙΠΟΥΣ ΝΑ ΑΝΑΔΕΙΚΝΥΕΙ ΤΗ ΡΗΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ. ΚΑΤΑ ΤΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ (ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΣΕΙΡΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΙΓΕΙΣ Π.Χ. ΔΗΜΟΣΙΟ ΚΛΠ) ΣΥΜΦΩΝΩ ΜΑΖΙ ΣΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΩ ΟΤΙ Η ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΕΙΝΑΙ ΔΥΣΑΝΑΛΟΓΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΟΥ. ΤΕΛΟΣ, ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙΣ ΟΤΙ ΔΙΑΦΩΝΩ ΚΑΘΕΤΑ ΜΕ ΟΣΟΥΣ ΨΑΧΝΟΥΝ ΓΙΑ ΚΩΛΟΤΟΥΜΠΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΔΙΚΟ ΜΑΣ ΧΩΡΟ.