3 λόγοι γιατί πρέπει να μελετάμε τους αντιπάλους:

3 λόγοι γιατί πρέπει να μελετάμε τους αντιπάλους:

1.     «Έχει σημασία για το θέμα μας να σημειώσουμε ποια είναι τα πρακτικά συνθήματα που πολεμά σήμερα αυτός ο εκπρόσωπος της ρωσικής αστικής τάξης με τόσο λεπτό πολιτικό αισθητήριο και τέτοια ευαισθησία απέναντι στην παραμικρότερη αλλαγή του καιρού».
(Λένιν: «Δυο τακτικές της σοσιαλδημοκρατίας στη δημοκρατική επανάσταση»).

2.     «Σ αυτή τη μακρυά περίοδο από τον Καρτέσιο ως το Χέγκελ και από το Χόμπς ως τον Φόϋερμπαχ, δεν παρακινούσε τους φιλοσόφους, με κανένα τρόπο μόνο η δύναμη της καθαρής σκέψης, όπως νόμιζαν. Το αντίθετο. Αυτό που πραγματικά τους παρακινούσε ήταν, κατά κύριο λόγο, η ορμητική πρόοδος της επιστήμης και της βιομηχανίας, που προχωρούσε σαν θύελλα, όλο και πιο γρήγορα προς τα μπρος. Στους υλιστές αυτό φαίνονταν κιόλας στην επιφάνεια, μα και τα ιδεαλιστικά συστήματα γέμιζαν όλο και πιο πολύ με υλιστικό περιεχόμενο και προσπαθούσαν να συμβιβάσουν την αντίθεση ανάμεσα στο πνεύμα και την ύλη πανθεϊστικά, έτσι που στο τέλος το χεγκελιανό σύστημα παριστάνει μόνο ένα, στη μέθοδο και το περιεχόμενο, ιδεαλιστικά τοποθετημένο με το κεφάλι, υλισμό».
(‘Ενγκελς: «Λουδοβίκος Φόϋερμπαχ»).

«Η διαλεχτική μου μέθοδος στη βάση της δεν είναι μόνο διαφορετική απ τη χεγκελιανή, μα είναι το κατευθείαν αντίθετό της…Τη μυστικιστική πλευρά της χεγκελιανής διαλεχτικής την έχω κριτικάρει πριν 30 σχεδόν χρόνια, τον καιρό που ήταν ακόμα της μόδας. Μα ίσα-ίσα τον καιρό που επεξεργαζόμουν τον 1^ο τόμο του Κεφαλαίου άρεζε στους σκυθρωπούς, τους φαντασμένους και μέτριους επιγόνους που σήμερα δίνουν τον τόνο στη μορφωμένη Γερμανία, να μεταχειρίζονται τον Χέγκελ όπως ο αγαθός Μόζες Μέντελσον τον Σπινόζα τον καιρό του Λέσσιγκ, δηλαδή σαν «ψόφιο σκυλί». Γι αυτό αναγνώρισα ανοιχτά τον εαυτό μου μαθητή εκείνου του μεγάλου στοχαστή και στο κεφάλαιο για τη θεωρία της αξίας ερωτοτρόπησα μάλιστα που και που με τον τρόπο έκφρασης που τον χαρακτηρίζει. Ο μυστικισμός που παθαίνει η διαλεχτική στα χέρια του Χέγκελ με κανένα τρόπο δεν αναιρεί το γεγονός ότι πρώτος αυτός έχει εκθέσει τις γενικές της μορφές κίνησης με τρόπο καθολικό και συνειδητό. Στον Χέγκελ η διαλεχτική βρίσκεται με το κεφάλι κάτω. Χρειάζεται να την αναποδογυρίσουμε και να τη στηρίξουμε στα πόδια, για ν ανακαλύψουμε το λογικό πυρήνα μέσα στο μυστικιστικό περίβλημα».
(Μάρξ: «Το Κεφάλαιο, τόμος Ι», επίλογος στη δεύτερη έκδοση).

3 ή 2^α. «Από την άποψη του αγοραίου, του απλού, του μεταφυσικού υλισμού, ο φιλοσοφικός ιδεαλισμός είναι μόνο ανοησία. Αντίθετα, από την άποψη του διαλεκτικού υλισμού, ο φιλοσοφικός ιδεαλισμός είναι μια μονόπλευρη, υπερβολική ανάπτυξη (μεγαλοποίηση, παραφούσκωμα), ενός απ τα γνωρίσματα, τις πλευρές, τα όρια της γνώσης, στο απόλυτο, το ξεκομμένο από την ύλη, από τη φύση και θεοποιημένο. Ο ιδεαλισμός είναι παπαδοκρατία. Σωστά. Αλλά ο φιλοσοφικός ιδεαλισμός είναι (σωστότερα και επιπρόσθετα) ο δρόμος προς την παπαδοκρατία δια μέσου μιας από τις αποχρώσεις της άπειρα σύνθετης γνώσης (διαλεκτικής) του ανθρώπου.
Η γνώση του ανθρώπου δεν είναι ευθεία γραμμή, αλλά καμπύλη γραμμή, που αέναα προσεγγίζει σε μια σειρά κύκλους, σε μια σπειροειδή γραμμή. Οποιοδήποτε απόκομμα, τμήμα, κομματάκι αυτής της καμπύλης γραμμής μπορεί να μετατραπεί (μονόπλευρα να μετατραπεί) σε ανεξάρτητη, ολόκληρη, ευθεία γραμμή, η οποία (αν κανείς πίσω από τα δέντρα δεν βλέπει το δάσος), οδηγεί τότε στο βάλτο, στην παπαδοκρατία (όπου τη στερεώνει το ταξικό συμφέρον των κυρίαρχων τάξεων). Η ευθυγράμμιση και η μονομέρεια, η ακαμψία και η αποστέωση, ο υποκειμενισμός και η υποκειμενική τύφλωση, ιδού οι γνωσιολογικές ρίζες του ιδεαλισμού. Και η παπαδοκρατία (δηλαδή ο φιλοσοφικός ιδεαλισμός) φυσικά έχει γνωσιολογικές ρίζες, δεν είναι αστήρικτη, χωρίς αμφιβολία είναι ένα στείρο λουλούδι, αλλά ένα στείρο λουλούδι, που ανθίζει πάνω στο ζωντανό δέντρο της ζωντανής, γόνιμης, αληθινής, ισχυρής, παντοδύναμης, αντικειμενικής, απόλυτης, ανθρώπινης γνώσης.

Λένιν, τ. 29, σελ 322, «Σχετικά με το ζήτημα της διαλεκτικής».