Έφοδος στον ουρανό ή Η ανθρωπότητα πρέπει ν αποφασίσει 7

Μία νέα συμφωνία «Μπρέτον Γουντς» προτείνει για την υπέρβαση της κρίσης ο Γκ.Μπράουν

13/10/2008

Μία νέα συμφωνία, αντίστοιχη αυτής που είχε υπογραφεί το 1944 στο Μπρέτον Γουντς και είχε καθορίσει το πλαίσιο ανάπτυξης του μεταπολεμικού καπιταλισμού, εκτιμά ο Βρετανός πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν ότι χρειάζεται για την υπέρβαση της κρίσης που συγκλονίζει το διεθνές σύστημα.

Με τη συμφωνία του Μπρέτον Γουντς δημιουργήθηκαν οι δύο βασικοί θεσμοί του μεταπολεμικού διεθνούς οικονομικού συστήματος, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα και καθορίσθηκαν οι σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες ανάμεσα στα νομίσματα 44 χωρών που συμμετείχαν.

Το σύστημα των σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών με βάση αναφοράς το δολάριο περιόριζε σημαντικά την ελεύθερη κυκλοφορία των βραχυπρόθεσμων κεφαλαίων και συνέβαλε στην άνθηση της παγκόσμιας οικονομίας μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1970, οπότε καταργήθηκε. 

Η αμερικανική κυβέρνηση τερμάτισε τη μετατρεψιμότητα του δολαρίου σε χρυσό, υποτιμώντας το δολάριο και θέτοντας τέλος στο καθεστώς των σταθερών ισοτιμιών.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός προτείνει ουσιαστικά την επιστροφή σε ένα καθεστώς αυστηρής (σε σύγκριση με τα σημερινά δεδομένα) ρύθμισης των αγορών, με περιορισμούς στην ανεξέλεγκτη κίνηση των κεφαλαίων.

«Μερικές φορές χρειάζεται μια κρίση προκειμένου να συμφωνήσουν οι άνθρωποι πως αυτό που είναι προφανές και έπρεπε να έχει γίνει εδώ και χρόνια, δεν μπορεί πλέον να δέχεται αναβολές» επισήμανε

«Μόνο με την παγκόσμια δράση μπορούμε να αποκαταστήσουμε πλήρως την εμπιστοσύνη που χρεάζεται και να οικοδομήσουμε τη διεθνή οικονομική τάξη» προσέθεσε.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός ανέφερε ότι θα επιθυμούσε οι ηγέτες της διεθνούς κοινότητας να δημιουργήσουν μία νέα «οικονομική αρχιτεκτονική» που να αντανακλά τις δυνατότητες της παγκόσμιας οικονομίας, με τον ίδιο περίπου τρόπο που θεμελιώθηκε το σημερινό διεθνές οικονομικό σύστημα στη συνδιάσκεψη του Μπρέτον Γούντς, στο Νιού Χαμσάιρ, τον Ιούνιο του 1944.

Ο κ. Μπράουν θα παρουσιάσει την πρόταση του στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, την ερχόμενη Τετάρτη.

Η οικονομική κρίση στο μικροσκόπιο των "27"

Προωθούν νέο χάρτη για την παγκόσμια οικονομία

15 Οκτ. 08

Αναδιάρθρωση της διεθνούς οικονομικής τάξης με αυστηρότερη επιτήρηση των αγορών, ώστε να μην ξαναβρεθεί ο πλανήτης σε καταστάσεις κρίσης είναι η επιδίωξη των Ευρωπαίων ηγετών που συνεδριάζουν εκτάκτως στις Βρυξέλλες

Βέλγιο — Η διεθνής οικονομική κρίση και τα μέτρα στήριξης του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, όπως αυτά εξειδικεύτηκαν στην έκτακτη σύνοδο των 15 ηγετών του Εurogroup, στο Παρίσι, βρίσκονται στο επίκεντρο της έκτακτης Συνόδου Κορυφής των ηγετών της Ε.Ε. που πραγματοποιείται την Τετάρτη και την Πέμπτη στις Βρυξέλλες. Επιδίωξη της Γαλλικής Προεδρίας- η οποία συντάσσεται πλήρως με την πρόταση του Βρετανού Πρωθυπουργού Γκόρντον Μπράουν- είναι να υπάρξει αναδιάρθρωση της διεθνούς οικονομικής τάξης με αυστηρότερη επιτήρηση των αγορών, ώστε να μην ξαναβρεθεί ο πλανήτης σε καταστάσεις κρίσης όπως η σημερινή. Πολλές χώρες -μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ομολογούν ανοιχτά ότι βρίσκονται προ των πυλών της ύφεσης και άλλες κινδυνεύουν να χάσουν το τρένο της Ευρωζώνης. Ακόμη και όσες οικονομίες αντέχουν, οι ηγεσίες τους εκτιμούν ότι δεν θα μπορέσουν να αποφύγουν τις παρενέργειες της κρίσης.

"Ανάγκη για διάλογο σε διεθνές επίπεδο"

Σαρωτικές αλλαγές στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα προωθούν Βρετανοί και Γάλλοι στη Σύνοδο Κορυφής των "27", με τη σύμφωνη γνώμη της Γερμανίας.

Με την οικονομική ύφεση να χτυπάει την πόρτα ολοένα και περισσότερων χωρών οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναγνωρίζουν ότι δεν θα υπάρξει φως στο τούνελ αν δεν γίνει επανακαθορισμός των κανόνων που διέπουν τη παγκόσμια οικονομία. Και τόσο ο Νικολά Σαρκοζί όσο και ο Γκόρντον Μπράουν προτείνουν της σύσταση μιας ομάδας διαχείρισης κρίσεων που θα βρίσκεται σε πλήρη ετοιμότητα επί μονίμου βάσεως.

Κατά τον Βρετανό πρωθυπουργό, είναι σημαντικό να βρεθεί μία φόρμουλα διεθνούς επιτήρησης των αγορών, καθώς ακόμη και σήμερα ο έλεγχος παραμένει σε εθνικό επίπεδο, παρά την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, ενώ ζήτησε και αναδιάρθρωση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, προκειμένου να προσαρμοστεί στον σύγχρονο κόσμο.

Επιπλέον, ο κ. Μπράουν, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε λίγες ώρες πριν την έναρξη της Συνόδου, δήλωσε ότι η άποψη να πραγματοποιηθεί μια Σύνοδος Κορυφής, σε διεθνές επίπεδο, για το μείζον θέμα της οικονομίας είναι κοινώς αποδεκτή και πρότεινε να συμμετάσχουν εκτός από τις χώρες του G8 και οι χώρες των λεγόμενων αναδυόμενων οικονομιών, όπως η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία και η Νότια Αφρική.

Και η Γερμανίδα καγκελάριος από την πλευρά της τάχθηκε υπέρ των αιτημάτων για τη διεξαγωγή μίας διεθνούς διάσκεψης για τη μεταρρύθμιση του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος με στόχο να προληφθεί μια επανάληψη της σημερινής χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Εξάλλου, ο Βρετανός πρωθυπουργός δήλωσε ότι είναι απαραίτητο,οι "27" να καταλήξουν άμεσα σε μια κοινή συμφωνία ως προς τα μέτρα που θα πρέπει να υιοθετηθούν για τη σταθεροποίηση της οικονομίας στην Ευρώπη.

Αυτό που επιθυμούν ουσιαστικά οι ευρωπαίοι ηγέτες είναι να συσταθούν άμεσα μηχανισμοί ελέγχου των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Να βάλουν φρένο στην αλόγιστη ανάληψη κινδύνων από την πλευρά των τραπεζών , θέτοντας περιορισμούς στο ύψος των δανείων που θα μπορούν να χορηγούν. Ακόμα συνδέουν τους μισθούς των διευθυντικών στελεχών με τις επιδόσεις των τραπεζών στις οποίες εργάζονται.

Οι τρεις μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης , η Βρετανία , η Γαλλία και η Γερμανία βρίσκονται ουσιαστικά σε ύφεση . Τις ακολουθούν η Ισπανία , η Ιρλανδία αλλά και η Δανία. Η οικονομική κρίση έχει αρνητικό αντίκτυπο και στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης που ετοιμάζονταν με ταχύτατους ρυθμούς να μπουν στη ευρωζώνη. Ουγγαρία , Πολωνία και Τσεχία δηλώνουν αδυναμία να εκπληρώσουν τους στόχους για να μπουν στην ευρωζώνη μέχρι το 2012.

Ελληνικό "Ναι"

Στο περιθώριο της συνόδου, ο υπουργός Οικονομίας, Γιώργος Αλογοσκούφης, απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις, ανέφερε ότι και η Ελλάδα υποστήριξε όπως και η ΕΕ την ανάγκη για αναμόρφωση του διεθνούς νομισματικού και τραπεζικού συστήματος ενώ σχετικά με τις προτάσεις της Επιτροπής για το Σύμφωνο Σταθερότητας, ο κ. Αλογοσκούφης είπε ότι η Ελλάδα είναι ικανοποιημένη, οι 27 θα χρησιμοποιήσουν τις προβλέψεις που περιέχονται σε αυτό. Επίσης πρόσθεσε ότι υπάρχει ανάγκη για συντονισμένη πολιτική των κρατών-μελών και συλλογική προσπάθεια και πως οι συζητήσεις θα συνεχιστούν και στα επόμενα ΕΚΟΦΙΝ σχετικά με τα μέτρα που πρόκειται να ληφθούν.

Δηλώσεις Μπακογιάννη για άλλα θέματα της ατζέντας

Την ελπίδα ότι θα βρεθεί ένας "νομικός τρόπος" ώστε να ξεπεραστεί το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί μετά την απόρριψη της Συνθήκης Λισαβόνας από την Ιρλανδία, εξέφρασε σήμερα από τις Βρυξέλλες, η υπουργός εξωτερικών, Ντόρα Μπακογιάννη, σε δηλώσεις της προς τον Τύπο. Το "τι μέλλει γενέσθαι" με τη Συνθήκη είναι ένα από τα θέματα που απασχολεί τη Σύνοδο των 27 ηγετών.

Συγκεκριμένα, η Ντ. Μπακογιάννη δήλωσε ότι οι υπουργοί εξωτερικών της ΕΕ αναζητούν ένα νομικό τρόπο για να ξεπεραστεί η κρίση σε ό,τι αφορά την υιοθέτηση της Συνθήκης, υπογραμμίζοντας ότι υπάρχουν νομικοί τρόποι στον ορίζοντα προς αυτήν την κατεύθυνση. Ακόμη, η Ελληνίδα υπουργός Εξωτερικών εξέφρασε την ελπίδα ότι οι χώρες που δεν έχουν ακόμη επικυρώσει τη Συνθήκη της Λισαβόνας θα το πράξουν, ώστε να απομείνει η Ιρλανδία η μόνη χώρα που δεν θα την έχει επικυρώσει.

Εξάλλου, αναφερόμενη στο θέμα της ενέργειας, το οποίο απασχολεί τους Ευρωπαίους ηγέτες στη σημερινή Σύνοδο, η Ντ. Μπακογιάννη υπογράμμισε ότι η θέση της Ελλάδας συμπίπτει με τις ευρωπαϊκές θέσεις όσον αφορά το διαχωρισμό παροχής και διανομής ενέργειας. Σημείωσε, ακόμη, ότι ο πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, κατά την παρέμβασή του στη Σύνοδο, αναφέρθηκε στους ενεργειακούς αγωγούς που διασχίζουν από την Ελλάδα, οι οποίοι συμβάλλουν στην ενεργειακή επάρκεια.

Η Ντ. Μπακογιάννη αναφέρθηκε και στη σύνθεση της Επιτροπής Περισυλλογής για το μέλλον της Ευρώπης (2020-2030) επικεφαλής της οποίας είναι ο πρώην πρωθυπουργός της Ισπανίας Φελίπε Γκονζάλες. Η υπουργός Εξωτερικών τόνισε ότι παρά το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση πρότεινε τον Κώστα Σημίτη για συμμετοχή σε αυτή την επιτροπή, η ελληνική πρόταση δεν έγινε αποδεκτή από τον Πρόεδρο της Επιτροπής Φελίπε Γκονζάλες.

"Δεν ακολουθήθηκε μια συγκεκριμένη διαδικασία εκπροσώπησης των χωρών και τα μέλη της Επιτροπής εκλήθησαν με άτυπο τρόπο" ανέφερε η Ντόρα Μπακογιάννη. Σημειώνεται ότι ο Πρόεδρος της Επιτροπής επέλεξε τελικά την Καλυψώ Νικολαϊδη, καθηγήτρια Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Τέλος, η Ντ. Μπακογιάννη εξέφρασε την απογοήτευσή της για την "αποτυχία" των συνομιλιών που έγιναν σήμερα στη Γενεύη για τη Ρωσία και τη Γεωργία, τονίζοντας ότι "αναδεικνύεται το μέγεθος του προβλήματος, καθώς και η ανάγκη να τηρηθεί πολύ προσεκτική στάση από την ΕΕ, ώστε να διατηρηθούν οι ισορροπίες".

Homo econo micus: Οι πόλεμοι των νομισμάτων
http://e-dromos.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=2749:homo-econo-micus&Itemid=45

Homo econo micus: Οι πόλεμοι των νομισμάτων

Γραμμένο από ΣύνταξηΔευτέρα, 11 Οκτώβριος 2010 11:39

«Το δολάριο είναι δικό μας νόμισμα, αλλά δικό σας πρόβλημα», έλεγε στις αρχές της δεκαετίας του ’70 ο υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Νίξον στις ΗΠΑ, Τζον Κόναλι. Πρόσωπο μοιραίο, μια και μερικά χρόνια νωρίτερα, ήταν μάρτυρας της δολοφονίας του Κένεντι στο προεδρικό αυτοκίνητο. Η φράση του αυτή ήταν το σήμα έναρξης του νομισματικού πολέμου που κήρυξαν μονομερώς οι ΗΠΑ, έπειτα από τρεις δεκαετίες μεταπολεμικής νομισματικής σταθερότητας.

Εκμεταλλευόμενες την πολιτική και οικονομική τους ισχύ, οι ΗΠΑ εγκαινίασαν τότε μια πολιτική ελεγχόμενης υποτίμησης του δολαρίου, υποχρεώνοντας άλλους παγκόσμιους εταίρους τους με πλεονάσματα, όπως η Γερμανία ή η Ιαπωνία, να υποτιμήσουν το μάρκο και το γιεν αντίστοιχα, για να διευκολυνθούν οι αμερικανικές εξαγωγές.
Οι νομισματικοί πόλεμοι μέχρι και τη δεκαετία του ’90 διεξάγονταν, φυσικά, με όρους απόλυτης αμερικανικής ηγεμονίας, αφού το δολάριο ήταν το μοναδικό παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. Το αποκορύφωμα αυτών των πολέμων ήταν μια «νομισματική Γιάλτα», η συμφωνία του Plaza, το 1985, οπότε η Ιαπωνία και η Γερμανία συμφώνησαν με μαζικές παρεμβάσεις στις αγορές συναλλάγματος να ανατιμήσουν τα νομίσματά τους. Το τίμημα το πλήρωσε λίγα χρόνια αργότερα η Ιαπωνία, όπου έσκασε η χρηματοπιστωτική φούσκα, βυθίζοντας την οικονομία της σε μια μακροχρόνια νάρκη.
«Είμαστε στο μέσο ενός νέου νομισματικού πολέμου», φώναξε πριν από δέκα μέρες ο υπουργός Οικονομικών της Βραζιλίας. Στην αρχή, οι ενδιαφερόμενοι έκαναν ότι δεν άκουσαν, αλλά τελικά ακόμη και ο επικεφαλής του ΔΝΤ, Ντομινίκ Στρος Καν, αναγκάστηκε να παραδεχθεί ότι έχει αρχίσει να επεκτείνεται επικίνδυνα «η χρήση των νομισμάτων ως πολιτικών όπλων». Και εννοούσε τη διαρκή νομισματική επέκταση, σε συνδυασμό με την πολιτική χαμηλών επιτοκίων, από σχεδόν όλους τους ισχυρούς παίκτες της παγκόσμιας οικονομίας. Όλοι θέλουν υποτιμημένα τα εθνικά τους νομίσματα. Γιατί; Για να στηρίξουν ή να ενισχύσουν τις εξαγωγές τους. Επί της ουσίας, ο νομισματικός πόλεμος είναι ένας πόλεμος για την κατάκτηση των αγορών. Ωστόσο, όπως κάθε πόλεμος, έτσι κι αυτός είναι αδύνατο να έχει μόνο νικητές.
Καθώς οι μεγάλες καπιταλιστικές οικονομίες είναι βυθισμένες σε στασιμότητα και χαμηλή ζήτηση (θυσία στη «σωτηρία» της διεθνούς τοκογλυφίας), προσπαθούν με το εργαλείο της ελεγχόμενης υποτίμησης των νομισμάτων να ανοίξουν δρόμο στα προϊόντα τους στις άλλες αγορές. Οι αναδυόμενες οικονομίες, που με πρώτη την Κίνα κάνουν αναπτυξιακό και εξαγωγικό πρωταθλητισμό, απαντούν στα πυρά συγκεντρώνοντας αποθεματικά νομίσματα, κυρίως δολάρια, ευρώ και γιεν (μόνο η Κίνα διαθέτει 2,5 τρισ. δολάρια, ίσα με το 30% των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων). Οι πλούσιες χώρες ανταπαντούν στα πυρά εξαπολύοντας χείμαρρους κεφαλαίων που επενδύονται στα νομίσματα των αναδυόμενων χωρών. Ποιος θα την πληρώσει τελικά; Η Κίνα, με την ισχύ που έχει συγκεντρώσει, είναι αδύνατο να βρεθεί στην πλευρά των ηττημένων. Αντιθέτως, οικονομίες σαν τη Βραζιλία, την Ινδία και άλλες ασιατικές, που παρά το σημερινό σφρίγος τους δεν έχουν τη ρευστότητα να στηρίζουν επ’ άπειρον τα νομίσματά τους, ίσως βρεθούν στο -όχι απώτατο- μέλλον στη δίνη μιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, ανάλογης μ’ αυτή της Ιαπωνίας της δεκαετίας του ’90.
Σάιλοκ

«Τι προκάλεσε τον νομισματικό πόλεμο;»

18 Οκτ 2010 08:36   NEWSBLOG   

«Η παγκόσμια κοινότητα βρίσκεται στο χείλος μιας καταστροφικής αντιπαράθεσης για τις συναλλαγματικές ισοτιμίες – που τώρα διαχέεται και επηρεάζει την εμπορική πολιτική (η Αμερική φλερτάρει με τον προστατευτισμό), τις στάσεις έναντι των κεφαλαιακών ροών (οι νέοι περιορισμοί στη Βραζιλία, την Ταϊλάνδη και την Νότια Κορέα) και τις διαθέσεις του κόσμου για την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας (έχουμε ενίσχυση αρνητικών στάσεων απέναντι στους ξένους σχεδόν παντού). Ποιος πρέπει να κατηγορηθεί για αυτή την κατάσταση που τείνει να ξεφύγει από κάθε έλεγχο και τι θα μας φέρει στη συνέχεια;
Το ζήτημα συνήθως διατυπώνεται στους όρους ενός ερωτήματος περί το αν ορισμένες χώρες ‘εξαπατούν’ τον υπόλοιπο κόσμο κρατώντας τη συναλλαγματική τους ισοτιμία σε υποτιμημένα επίπεδα, ώστε με αυτό τον τρόπο να αυξάνουν τις εξαγωγές τους και να περιορίζουν τις εισαγωγές τους σε σχέση με το τι θα συνέβαινε αν οι κεντρικές τράπεζες όλου του κόσμου επέτρεπαν την ελεύθερη διακύμανση του τοπικού τους νομίσματος. Σύμφωνα με αυτή τη συμβατική άποψη ο βασικός ένοχος είναι η Κίνα, αν και ένας δεύτερος ένοχος μπορεί να θεωρηθεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Αλλά αν δούμε το όλο ζήτημα λίγο ευρύτερα, η σοβαρότητα της σημερινής κατάστασης οφείλεται πρωτίστως στην άρνηση της Ευρώπης για μεταρρύθμιση της παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης – μιας παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης που ήδη έχει περιπλακεί πολύ εξαιτίας των πολλών χρόνων κακής διαχείρισης και διαφόρων αυταπατών των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η Κίνα σαφώς και έχει μερίδιο ευθύνης. Εδώ και 10 χρόνια, εν μέρει επειδή το σχεδίασε, εν μέρει κι από τύχη, βρέθηκε να συσσωρεύει τεράστια συναλλαγματικά αποθέματα, μέσα από την ύπαρξη ενός μεγάλου εμπορικού πλεονάσματος και των παρεμβάσεών της με αγορές δολαρίων που αυτό προκαλούσε. Για τις περισσότερες χώρες μια τέτοια παρέμβαση θα δημιουργούσε πληθωριστικές πιέσεις, επειδή η κεντρική τράπεζα θα εξέδιδε τοπικό νόμισμα για να αγοράσει δολάρια. Εξαιτίας του πολύ σφιχτού ελέγχου του κινεζικού χρηματοπιστωτικού συστήματος ωστόσο, και των πολύ περιορισμένων επιλογών των επενδυτών, οι συνήθεις πληθωριστικές επιπτώσεις δεν εμφανίστηκαν στην Κίνα.
Έτσι η Κίνα έχει μια δίχως προηγούμενο – για μεγάλη εμπορική χώρα – δυνατότητα να συσσωρεύει μεγάλα συναλλαγματικά αποθέματα – που σήμερα πλησιάζουν τα 3 τρις δολάρια. Το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας είχε φτάσει πριν το 2008 στο 11% του ΑΕΠ. Και τα εξαγωγικά λόμπι παλεύουν πυρετωδώς να διατηρήσουν τη συναλλαγματική ισοτιμία στα σημερινά χαμηλά της επίπεδα έναντι του δολαρίου.
Υποτίθεται ότι σε επίπεδο αρχής το ΔΝΤ ασκεί πιέσεις σε χώρες με υποτιμημένο νόμισμα ώστε να επιτρέψουν την ανατίμησή του. Η ρητορική του Ταμείου είναι φιλόδοξη και το ίδιο ισχύει για τα συμπεράσματα της πρόσφατης ετήσιας συνόδου των μετόχων του – οι κεντρικοί τραπεζίτες και οι Υπουργοί Οικονομικών της παγκόσμιας κοινότητας – που έλαβε χώρα στην Ουάσιγκτον. Αλλά στην πραγματικότητα το ΔΝΤ δεν έχει εξουσίες στην Κίνα – όπως και σε κάθε άλλη χώρα με πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Το τελικό ανακοινωθέν της περασμένης εβδομάδας ήταν δε το πιο … άσφαιρο στην ιστορία του.
Δυστυχώς όμως το ΔΝΤ επιβαρύνεται με πολύ περισσότερες ευθύνες. Η διαχείριση της χρηματοπιστωτικής κρίσης της Ασίας που έκανε στο διάστημα 1997 – 1998 δημιούργησε σοβαρά προβλήματα στις αναδυόμενες αγορές μεσαίου εισοδήματος – έτσι οι χώρες αυτές τώρα πιστεύουν ότι το ΔΝΤ δεν είναι και ο καλύτερος προασπιστής των συμφερόντων τους. Εξού και η σημασία του ρόλου των Ευρωπαίων, επειδή οι Ευρωπαίοι υπεραντιπροσωπεύονται στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ και, παρόλα τα παρακάλια, απλά αρνούνται να ενοποιήσουν τις δικές τους έδρες ώστε να πάρουν έδρες οι αναδυόμενες αγορές και να αποκτήσουν μεγαλύτερη επιρροή.
Κατά συνέπεια, λοιπόν οι αναδυόμενες χώρες, θέλοντας να σιγουρευτούν ότι δεν θα χρειαστούν οικονομική βοήθεια από το ΔΝΤ ποτέ ξανά σε ένα ορατό μέλλον, ακολουθούν όλο και περισσότερο το παράδειγμα της Κίνας, προσπαθώντας να διασφαλίσουν κι αυτές μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα. Αυτό στην πράξη μεταφράζεται σε πυρετώδεις προσπάθειες για αποτροπή μιας ανατίμησης της αξίας του νομίσματός τους.
Αλλά μεγάλο μέρος της ευθύνης για τους σημερινούς παγκόσμιους οικονομικούς κινδύνους ανήκει και στις Ηνωμένες Πολιτείες, κι αυτό για τρεις λόγους. Πρώτον οι περισσότερες αναδυόμενες αγορές νιώθουν ότι η αύξηση των κεφαλαιακών εισροών ασκεί ανατιμητικές πιέσεις στα νομίσματά τους. Στους επενδυτές της Βραζιλίας προσφέρονται αποδόσεις περί το 11%, ενώ στις ΗΠΑ για τον ίδιο πιστωτικό κίνδυνο οι αποδόσεις κινούνται περί το 2%- 3%. Για πολλούς αυτό μοιάζει ως μοναδικό στοίχημα. Συν ότι τα αμερικανικά επιτόκια θα παραμείνουν χαμηλά, γιατί το αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα έχει πληγεί καίρια από τα δικά του λάθη (με τη βοήθεια και των ευρωπαϊκών τραπεζών), αλλά και επειδή τα χαμηλά επιτόκια παραμένουν, για εσωτερικούς λόγους, αναπόσπαστο στοιχείο της πολιτικής ανάκαμψης.
Δεύτερον, κατά την προηγούμενη δεκαετία η Αμερική έφτασε να έχει τεράστια εμπορικά ελλείμματα, καθώς η πολιτική της ελίτ – και οι Ρεπουμπλικάνοι και οι Δημοκρατικοί – εξοικειώνονταν όλο και περισσότερο με την υπερκατανάλωση. Η δημιουργία των αμερικάνικων ελλειμμάτων ευνόησε τη δημιουργία των πλεονασμάτων που επεδίωκαν οι αναδυόμενες χώρες όπως η Κίνα – από τη στιγμή που το ισοζύγιο πληρωμών ολόκληρης της παγκόσμιας κοινότητας είναι μηδενικό, για να έχει πλεόνασμα ένα μεγάλο σύνολο χωρών, θα πρέπει κάποιες άλλες μεγάλες χώρες να έχουν έλλειμμα.
Κορυφαίοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπους συνήθιζαν να λένε ότι το αμερικανικό εμπορικό έλλειμμα αποτελεί ‘δώρο’ προς τον υπόλοιπο κόσμο. Αλλά για να είμαστε ειλικρινείς οι ΗΠΑ υπερκατανάλωναν – ζούσαν δηλαδή πολύ πέρα τα μέσα τους – για ολόκληρη την προηγούμενη δεκαετία. Όσο για την ιδέα ότι οι φορολογικές περικοπές θα οδηγήσουν σε ενίσχυση της παραγωγικότητας και θα αντισταθμιστούν από μόνες τους διορθώνοντας την κατάσταση του προϋπολογισμού αποδείχτηκε εντελώς απατηλή.
Τρίτον, η καθαρή ροή των κεφαλαίων είναι από τις αναπτυσσόμενες χώρες προς τις Ηνωμένες Πολιτείες – αυτό σημαίνει η ύπαρξη εμπορικού πλεονάσματος στις αναδυόμενες χώρες και ελλείμματος στην Αμερική. Αλλά η ακαθάριστη ροή κεφαλαίων είναι από τις αναδυόμενες χώρες προς τις ανεπτυγμένες οικονομίες, μέσω των μεγάλων τραπεζών που τώρα απολαμβάνουν της ανοιχτής στήριξης του κράτους και στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Από την οπτική γωνία των διεθνών επενδυτών, οι μέγα – τράπεζες με το συστημικό τους μέγεθος που … απαγορεύει τη χρεοκοπία αποτελούν το ιδανικό μέρος για να … παρκάρουν τα αποθεματικά τους – όσον καιρό το εθνικό κράτος όπου έχουν την έδρα τους παραμένει φερέγγυο. Αλλά τι θα κάνουν οι εν λόγω τράπεζες με αυτά τα κεφάλαια;
Όταν είχε ανακύψει ανάλογο ζήτημα στη δεκαετία του 1970 – η αποκαλούμενη ανακύκλωση των πετρελαϊκών πλεονασμάτων – οι τράπεζες των δυτικών χρηματοπιστωτικών κέντρων προχώρησαν σε πιστωτική επέκταση στη Λατινική Αμερική, την κομμουνιστική Πολωνία και την κομμουνιστική Ρουμανία. Δεν επρόκειτο για καλή ιδέα, αφού οδήγησε στην πολύ μεγάλη – για τα δεδομένα της τότε εποχής – κρίση χρέους του 1982.
Προς κάτι ανάλογο οδεύουμε σήμερα, μόνο που θα πάρει πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις. Καθώς κατευθυνόμαστε προς ένα τέτοιο κύκλο, οι τράπεζες και οι άλλοι παίκτες του χρηματοπιστωτικού τομέα έχουν κάθε κίνητρο να φορτωθούν με κινδύνους. Οι ίδιοι θα αποκομίσουν τα οφέλη (οι αμοιβές της Γουόλ Στριτ έσπασαν φέτος κάθε ρεκόρ), ενώ οι ζημιές θα επιβαρύνουν τους φορολογούμενους. Οι ‘νομισματικοί πόλεμοι’ από μόνοι τους είναι απλές αψιμαχίες. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι η καρδιά του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος παραμένει άκρως ασταθής και πως η αλόγιστη ανάληψη κινδύνων μπορεί για άλλη μια φορά να οδηγήσει σε τρομερές ζημιές που θα διαχυθούν σε ολόκληρο το σύστημα.»

(www.sofokleous10.gr)